Jakie były założenia i metodologia badania?
W przeprowadzonym badaniu retrospektywnym oceniono skuteczność terapii łączonej octreotyd plus pantoprazol w porównaniu do monoterapii pantoprazolem u pacjentów w wieku podeszłym z krwawiącymi wrzodami trawiennymi. Badanie obejmowało okres od stycznia 2021 do grudnia 2023 roku i zostało przeprowadzone zgodnie z wytycznymi STROBE dotyczącymi raportowania badań obserwacyjnych.
Populacja badana obejmowała 116 pacjentów w wieku ≥60 lat z potwierdzoną endoskopowo diagnozą krwawiącego wrzodu trawiennego. Pacjenci zostali podzieleni na dwie grupy: grupę kontrolną (n=60) otrzymującą pantoprazol (40 mg dwa razy dziennie przez 5 dni) oraz grupę obserwacyjną (n=56) otrzymującą kombinację pantoprazolu z octreotyderm (25 µg/h w ciągłej infuzji przez 5 dni). Średni wiek pacjentów wynosił 68,18 ± 3,98 lat w grupie kontrolnej i 69,08 ± 3,76 lat w grupie obserwacyjnej. Obie grupy były porównywalne pod względem cech demograficznych, lokalizacji wrzodów, czasu trwania krwawienia, historii stosowania NLPZ, statusu zakażenia H. pylori oraz klasyfikacji krwawienia według skali Forresta.
- Terapia łączona (octreotyd + pantoprazol) osiągnęła skuteczność hemostatyczną na poziomie 91,07% vs 73,33% dla monoterapii pantoprazolem
- Czas osiągnięcia hemostazy był krótszy w grupie terapii łączonej (27,35h vs 33,04h)
- Wartości pH soku żołądkowego były wyższe w grupie terapii łączonej (6,74 vs 5,29)
- Zaobserwowano lepszą poprawę poziomu hemoglobiny w grupie terapii łączonej
Czy wyniki potwierdzają lepszą skuteczność terapii?
Wyniki badania wykazały istotnie wyższą skuteczność hemostatyczną w grupie otrzymującej terapię łączoną (91,07%) w porównaniu z grupą kontrolną (73,33%), przy czym różnica ta była statystycznie istotna (χ² = 6,147, p = 0,013). Pacjenci leczeni kombinacją octreotyd-pantoprazol osiągnęli hemostazę znacznie szybciej (średnio 27,35 ± 3,52 h) niż pacjenci otrzymujący sam pantoprazol (33,04 ± 4,45 h; p < 0,001). Ponadto, w grupie obserwacyjnej odnotowano wyższe wartości pH soku żołądkowego po leczeniu (6,74 ± 1,38 vs 5,29 ± 1,20; p < 0,001) oraz większy wzrost poziomu hemoglobiny (z 103,50 ± 5,67 g/L do 111,47 ± 8,35 g/L) w porównaniu z grupą kontrolną (z 101,59 ± 5,89 g/L do 105,34 ± 7,82 g/L; p < 0,001).
Parametry koagulologiczne również wykazały znaczącą poprawę w grupie obserwacyjnej. Po leczeniu czas protrombinowy (PT) był istotnie krótszy w grupie otrzymującej terapię łączoną (9,68 ± 0,71 s) w porównaniu z grupą kontrolną (11,15 ± 0,85 s; p < 0,001). Podobnie, czas trombinowy (TT) uległ większej redukcji w grupie obserwacyjnej (13,02 ± 1,08 s) niż w grupie kontrolnej (15,21 ± 1,63 s; p < 0,001). Poziom fibrynogenu również wykazał większy spadek w grupie obserwacyjnej (z 3,80 ± 0,45 g/L do 2,20 ± 0,29 g/L) w porównaniu z grupą kontrolną (z 3,91 ± 0,48 g/L do 2,60 ± 0,34 g/L; p < 0,001).
- Oba schematy leczenia były dobrze tolerowane z niewielką liczbą łagodnych działań niepożądanych
- Octreotyd hamuje wydzielanie hormonów żołądkowo-jelitowych i zmniejsza przepływ krwi trzewnej
- Pantoprazol hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego i stabilizuje skrzepy
- Najczęstsze działania niepożądane w terapii łączonej: biegunka (7,1%), dyskomfort w miejscu wkłucia (5,4%), hiperglikemia (3,6%)
Jakie implikacje kliniczne wynikają z przeprowadzonego badania?
Oba schematy leczenia były dobrze tolerowane, z niewielką liczbą łagodnych działań niepożądanych, które ustąpiły samoistnie bez konieczności przerwania leczenia. W grupie obserwacyjnej odnotowano przejściową biegunkę (7,1%), dyskomfort w miejscu wkłucia (5,4%) i bezobjawową hiperglikemię (3,6%), podczas gdy w grupie kontrolnej wystąpiły łagodne bóle głowy (5,0%) i samoograniczające się zaparcia (3,3%).
Mechanizm działania terapii łączonej można wyjaśnić synergistycznym efektem obu leków. Octreotyd, jako analog somatostatyny, hamuje wydzielanie hormonów żołądkowo-jelitowych i zmniejsza przepływ krwi trzewnej poprzez wazokonstrykcję, co pomaga ograniczyć krwawienie z wrzodów poprzez obniżenie ciśnienia w układzie wrotnym. Pantoprazol natomiast, jako inhibitor pompy protonowej, hamuje wydzielanie kwasu żołądkowego, podnosząc pH żołądka i stabilizując skrzepy utworzone w miejscach krwawienia. Kwasowe środowisko może rozpuszczać lub destabilizować skrzepy, prowadząc do nawracającego krwawienia, dlatego supresja kwasu jest kluczowa dla utrzymania hemostazy.
Wyniki tego badania sugerują, że kombinacja octreotyd-pantoprazol może stanowić skuteczniejszą opcję terapeutyczną niż monoterapia pantoprazolem u pacjentów w wieku podeszłym z krwawiącymi wrzodami trawiennymi. Terapia łączona wykazała przewagę w zakresie skuteczności hemostatycznej, szybkości osiągania hemostazy, poprawy pH żołądkowego, regeneracji poziomu hemoglobiny oraz normalizacji parametrów koagulologicznych. Należy jednak zauważyć, że jako badanie retrospektywne, wyniki mogą być obarczone inherentnymi ograniczeniami, takimi jak błąd selekcji i czynniki zakłócające. Potrzebne są randomizowane badania kontrolowane z rygorystyczną kontrolą czynników zakłócających, aby potwierdzić te wyniki i ustalić optymalne schematy dawkowania.
Podsumowanie
Przeprowadzone badanie retrospektywne objęło 116 pacjentów w wieku powyżej 60 lat z krwawiącymi wrzodami trawiennymi, podzielonych na dwie grupy: kontrolną otrzymującą pantoprazol oraz obserwacyjną leczoną kombinacją pantoprazolu z octreotyderm. Wyniki jednoznacznie wskazują na przewagę terapii łączonej, która osiągnęła wyższą skuteczność hemostatyczną (91,07%) w porównaniu z monoterapią (73,33%). Pacjenci otrzymujący terapię kombinowaną osiągali hemostazę szybciej, wykazywali wyższe wartości pH soku żołądkowego oraz lepszą poprawę poziomu hemoglobiny. Dodatkowo zaobserwowano znaczącą poprawę parametrów koagulologicznych w grupie otrzymującej terapię łączoną. Oba schematy leczenia charakteryzowały się dobrą tolerancją, z niewielką liczbą łagodnych działań niepożądanych. Synergistyczne działanie octreotydu i pantoprazolu poprzez hamowanie wydzielania hormonów żołądkowo-jelitowych oraz kwasu żołądkowego przyczyniło się do lepszych wyników terapeutycznych.
